آشنایی با ایمنی‌درمانی سرطان

ایمنی‌درمانی در چند دهه گذشته به جزء مهمی از درمان برخی از انواع سرطان بدل شده است. دانشمندان اکنون در حال تحقیق درباره انواع جدیدتر ایمنی‌درمانی هستند و نتایج این تحقیقات بر چگونگی درمان سرطان در سال‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت.

شیوه‌های متفاوتی برایمنی‌درمانی سرطان وجود دارد. برخی از آن‌ها دستگاه ایمنی بدن را به‌طورکلی تقویت می‌کنند. برخی دیگر دستگاه ایمنی را طوری تعلیم می‌دهند که به طور اختصاصی به سلول‌های سرطانی حمله کنند.

ایمنی‌درمانی در برخی از انواع سرطان بهتر از سایر انواع آن عمل می‌کند. در برخی از انواع سرطان از ایمنی‌درمانی به تنهایی و در برخی دیگر از سرطان‌ها از این روش به همراه سایر انواع درمان استفاده می‌شود.

انواع ایمنی‌درمانی سرطان

انواع اصلی ایمنی‌درمانی مورداستفاده برای درمان سرطان شامل این موارد می‌شوند:

۱- پادتن‌های تک‌دودمانی (آنتی‌بادی‌های مونوکلونال): این مواد گونه‌های ساخته‌شده در آزمایشگاه پروتئین‌های دستگاه ایمنی هستند. پادتن‌های تک‌دودمانی در درمان سرطان بسیار سودمند هستند، زیرا برای حمله به بخش بسیار ویژه‌ای از سلول سرطانی طراحی شده‌اند.

دستگاه ایمنی همیشه در شناسایی سلول‌های سرطانی کارآمد نیست. پادتن‌های تک‌دودمانی با اتصال به سلول‌های سرطانی باعث آشکار شدن بیشتر آن‌ها برای دستگاه ایمنی می‌شوند و به‌این‌ترتیب توانایی این دستگاه در مبارزه با سرطان را تقویت می‌کنند.

مولکول برخی از این پادتن‌ها طوری طراحی می‌شوند که به داروهای شیمی‌درمانی یا مواد رادیواکتیو ضد سرطان بچسبند. پادتن متصل به دارو یا مواد رادیواکتیو درعین‌حال به طور اختصاصی به سلول‌های سرطانی می‌چسبد و به این ترتیب، تأثیر دارو یا ماده رادیواکتیو در نابودی سلول‌های سرطانی افزایش می‌یابد.

این مولکول‌ها برای درمان انواع متفاوتی از سرطان به کاررفته‌اند و پژوهشگران در حال بررسی استفاده از آن‌ها برای درمان انواع بیشتری از سرطان‌ها هستند.

۲- مهارکننده ایست ایمنی (checkpoint inhibitors): دستگاه ایمنی ما دارای مجموعه‌ای از ترمزها یا «ایست دهنده‌ها» است که مانع می‌شوند واکنش ایمنی سلول‌های سالم را بکشد. گاهی سلول‌های سرطانی از این توانایی «ترمز کردن» پاسخ ایمنی سوءاستفاده می‌کنند و با استتار خودشان به‌صورت سلول‌های طبیعی از دفاع بدن می‌گریزند. این داروها با مهار کردن این ترمزها به شناسایی و حمله مؤثرتر به سلول‌های سرطانی یاری می‌رسانند.

۳- واکسن‌های سرطان: واکسن‌ها موادی هستند که آن‌ها را وارد بدن می‌کنند تا پاسخ ایمنی بر ضد برخی بیماری‌ها برانگیخته شود. گرچه معمولاً فکر می‌کنیم که واکسن‌ها را به افراد سالم می‌دهند تا به پیشگیری از عفونت کمک شود، اما می‌توان از برخی از واکسن‌ها برای کمک به پیشگیری یا درمان سرطان استفاده کرد.واکسن‌های سرطان را می‌توان به دو نوع تقسیم کرد:

 واکسن‌های پیشگیری: واکسن‌های پیشگیری سرطان با واکسن‌های سنتی شباهت بیشتری دارند. در این نوع واکسن موادی به نام پادگُن (آنتی‌ژن) وارد بدن می‌شوند که دستگاه ایمنی را تحریک می‌کنند. نمونه شاخص چنین واکسن‌هایی واکسن بر ضد «ویروس پاپیلوم انسانی» (HPV) است. برخی از سویه‌های این ویروس نقش اصلی در ایجاد سرطان‌های دهانه رحم، مقعد و انواع دیگر سرطان را دارند. تزریق واکسن ضد HPV با جلوگیری از ابتلا به این انواع ویروس از این سرطان‌ها هم پیشگیری می‌کند.

واکسن‌های درمانی: واکسن‌های درمانی به سلول‌های T (یکی از انواع سلول‌های دفاعی بدن) کمک می‌کنند تا سلول سرطانی معینی را شناسایی و نابود کنند. واکسن‌های درمانی همچنین ممکن است برای افزایش میزان پادتن‌ها یا آنتی‌بادی‌ها (که مهاجمین را نابود می‌کنند) طراحی شوند.

۴- ایمنی‌درمانی با سلول‌های T مهندسی‌شده: این شیوه برای تقویت سلول‌های T که یکی از سلول‌های کلیدی در دستگاه ایمنی هستند، به کار می‌رود. در این شیوه سلول‌های T را که برای حمله به تومور سرطانی وارد آن شده‌اند، از بدن خارج می‌کنند و انواعی از آن‌ها بیشترین توانایی مهار رشد سرطان را دارند، شناسایی می‌کنند. هنگامی‌که این زیرگروه سلول‌های T شناسایی شدند، با مهندسی ژنتیکی ژن‌هایی را وارد آن‌ها می‌کنند که باعث قوی‌تر شدن آن‌ها می‌شوند. بعد این سلول‌های تقویت‌شده را وارد بدن می‌کنند.

۵- ایمنی‌درمانی‌های غیراختصاصی: این درمان‌ها دستگاه ایمنی را به شیوه‌ای کلی تقویت می‌کنند.